Kata Majmuk

Bentuknya

1)      Kata majmuk ialah gabungan dua atau lebih daripada dua patah kata untuk satu kata baru

2)      Kata majmuk dapat dibentuk daripada dua patah kata yang sama kelasnya atau daripada dua patah kata yang berlain kelasnya

3)      Setiap kata yang menjadi komponen kata majmuk mempunyai maknanya tersendiri. Contohnya air dan mata yang menjadi komponen kata majmuk air mata. Kata majmuk mempunyai maknanya masing-masing. Makna air mata ialah air yang meleleh dari mata apabila menangis.

4)      Ada juga kata majmuk yang terbentuk daripada dua patah kata yang berbeza tetapi maknanya sama atau hampir-hampir sama. Contohnya cantik jelita bermakna sangat cantik, hancur lebur bermakna hancur sama sekal, sunyi sepi bermakna sangat sunyi

5)      Dua patah kata yang sama atau hampir same maknanya itu dimaksudkan untuk menyatakan makna kesangatan

6)      Kata majmuk ada yang dieja tercantum dan ada yang dieja terpisah tetapi tidak ada yang bersempang

7)      Kata majmuk dapat dibezakan bentuk kata majmuk daripada bentuk kata ganda yang dieja bersempang kecuali kata ganda separa seperti bebawang, jejari

8)      Beberapa contoh kata majmuk yang dieja terccantum ialah antarabangsa, apabila, bagaimana, bumiputera, daripada, demikian, jawatankuasa, jurumudi, kadangkala, kakitangan, olahraga, pesuruhjaya, setiausaha, tandatangan, tanggungjawab, warganegara, manakala, dan walaupun

9)      Beberapa contoh kata majmuk yang dieja terpisah ialah tanah air, air mata, buah pinggang, campur tangan, daun pintu, ganti rugi, dan hak cipta

Tugasnya

1)      Kata majmuk mempunyai dua tugas iaitu:

a)      Menetapkan kelas kata dasar. Contohnya

Air – mata = air mata

Lemah – lembut = lemah lembut

Mogok – duduk = mogok duduk

Dari – pada = daripada

Apa – bila = apabila

b)      Mengubah kelas kata dasar. Contohnya

Alim – ulama = alim ulama

Gulung – tikar = gulung tikar

Lalu – lintas = lalu lintas

Cerdik – pandai = cerdik pandai

Kata Majmuk

Ayat Contoh

dewan peperiksaan 考场 setiausaha 秘书 hujan asid 酸雨 kerjasama 合作 reka bentuk 设计 guru besar 校长 warganegara 公民

Murid-murid sedang menduduki peperiksaan UPSR di dewan peperiksaan. Sze Mi dilantik sebagai  setiausaha Persatuan Sains. Hujan asid membawa pelbagai kesan buruk kepada kita. Kempen kebersihan itu berjaya atas kerjasama semua penduduk kampung. Orang ramai tertarik dengan reka bentuk Menara Berkembar Petronas di Kuala Lumpur. Encik Loh bekas guru besar sekolah saya. Jerry ialah warganegara Malaysia.

Maknanya

1)      Kata majmuk dapat dibahagikan kepada dua jenis, iaitu

a)      Kata majmuk wajar

b)      Kata majmuk kiasan

2)      Kata majmuk wajar ialah kata majmuk yang sebenarnya yang yang maknanya dapat diketahui daripada makna kata-kata yang menjadi komponennya. Contohnya, buah anggur ialah kata majmuk wajar kerana maknanya tidak lain daripada buah yang bernama anggur

3)      Kata majmuk kiasan ialah kata majmuk yang maknanya lain daripada makna yang ada pada kata-kata yang menjadi komponennya. Contohnya, buah hati ialah kata majmuk kiasan kerana maknanya tidak kena-mengena dengan buah ataupun hati. Makna buah hati ialah kekasih yang dicintainya bukan buah yang bernama hati

Beberapa Contoh Kata Majmuk Wajar

Abuk gergaji	Dengki hati	Jagat raya	Minyak makan
Adapt istiadat	Emas putih	Juling air	Naik taktha
Alih bahasa	Gagah berani	Kaca mata	Olahraga
Bahasa pasar	Gunung berapi	Kerak bumi	Orang gaji
Bakul sampah	Halwa maskat	Kolam renang	Orkes ghazal
Batabg hidung	Hitam manis	Kongsi gelap	Rabun jauh
Cacar air	Hancur lebur	Kuning langsat	Pagar duri
Cakera padat	Hijau laut	Lempar cakera	Sabun mandi
Damar batu	Cantik jelita	Harga borong	Lampu tidur
Ruang angkasa	Ikan parang	Tahan lasak	Udang galah
Darma siswa	Inti sari	Mabuk laut	Uji kaji
Daya cipta	Isi perut	Merah jambu	Wang saku
Rabun dekat	Buah rambutan	Buah ciku	Air laut

Beberapa Contoh Kata Majmuk Kiasan

Akal kancil	Emas kahwin	Isi hati	Nyawa ikan
Anak angkat	Anak emas	Gaji buta	Jauh hati
Otak udang	Gambar hidup	Kacang miang	Pacat kenyang
Anak kunci	Gatalmulut	Kakitangan	Panas hati
Batu loncatan	Gunung paying	Lemah semangat	Panjang tangan
Cepat tangan	Banyak mulut	Habis akal	Main angina
Mulut murai	Patah hati	Buah mulut	Hajat besar
Makan angina	Pasar gelap	Bulan madu	Halwa telinga
Malam buta	Rapat raksasa	Cahaya mata	Harga diri
Mandi keringat	Rendah hati	Campur tangan	Ibu ayam
Bapa ayam	Naik darah	Sampai hati	Cekak musang
Intan baiduri	Nikah gantung	Tangan besi	Naik angin

Ada beberapa perkara asas yang perlu difahami tentang kata majmuk dalam bahasa Melayu. Pertama, pada prinsipnya semua kata majmuk hendaklah ditulis atau dieja secara terpisah. Contohnya, atur cara, keluar masuk, alat tulis, bola lisut dan lebuh raya. Hal ini juga bermakna kata majmuk tidak boleh ditulis secara bercantum atau serangkai, seperti *keretapi, *ubahsuai, *temubual, *gambarajah, *kapalterbang dan *tengahari. Kata majmuk tersebut hendaklah dieja kereta api, ubah suai, temu bual, gambar rajah dan tengah hari berdasarkan rumus bahawa kata majmuk hendaklah ditulis secara terpisah.

     Walau bagaimanapun dalam hal ini, menurut Tatabahasa Dewan terdapat 14 kata majmuk yang masih ditulis secara bercantum, atas dasar pengecualian dan mantap penggunaannya. Lihat senarainya dalam Jadual 1 di bawah:

Jadual 1 Senarai kata majmuk yang mantap.

1. suruhanjaya	8. setiausaha
2. olahraga	9. jawatankuasa
3. pesuruhjaya	10. tandatangan
4. matahari	11. kakitangan
5. antarabangsa	12. warganegara
6. sukarela	13. kerjasama
7. bumiputera	14. tanggungjawab